Tak wyrokiem z dnia 5 listopada 2019 r., w sprawie o sygnaturze P 14/19, stwierdził Trybunał Konstytucyjny.

Na to stwierdzenie Trybunału Konstytucyjnego czekało całe środowisko twórcze. Wątpliwości w tym zakresie zaczęły pojawiać się na kanwie poprzedniego wyroku TK z 23 czerwca 2015 r. (sygn. akt: SK 32/14), w który stwierdził, że art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych w zakresie, w jakim uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa, naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej – w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wspomniany artykuł przewiduje jednak, obok niezgodnej z Konstytucją trzykrotności, możliwość dochodzenia dwukrotności wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. Mimo, że TK nie dopatrzył się niekonstytucyjności w dwukrotności wynagrodzenia, niektóre sądy, w tym sam Sąd Najwyższy w kontrowersyjnym wyroku z dnia 10 listopada 2017 r. (sygn. akt: V CSK 41/14) odmawiały zasądzania owej dwukrotności, powołując się na argumenty zaczerpnięte z uzasadnienia wyroku TK z czerwca 2015 r. Wobec rozbieżności orzecznictwa w tym zakresie Sąd Najwyższy skierował do Trybunału pytanie o zgodność z Konstytucją art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w zakresie omawianej dwukrotności. Trybunał Konstytucyjny jednogłośnie stwierdził, że

art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w zakresie, w jakim uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa, naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu, jest zgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Swoją decyzję TK uzasadniał w następujący sposób: „Analizowany przepis ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych skutecznie niweluje różnice szans zachodzących między stronami stosunku cywilnoprawnego wynikającego z deliktu, jakim jest naruszenie autorskich praw majątkowych przez ich bezprawne wykorzystanie. Uprawniony z tytułu autorskich praw majątkowych jest bowiem w tym przypadku słabszą stroną relacji, co wynika z trudności zarówno możliwości wykrycia naruszenia jak i udowodnienia konkretnej wysokości poniesionej szkody. Z tego powodu zdjęcie ciężaru udowodnienia wysokości szkody i ustawowe przyznanie prawa do dochodzenia dwukrotności należnego wynagrodzenia, jest unormowaniem skutecznym z punktu widzenia celu wynikającego ze wskazanych konstytucyjnych wzorców kontroli. Jedynym przepisem skutecznie niwelującym ten element braku faktycznej równorzędności stron analizowanego stosunku cywilnoprawnego jest zatem rozwiązanie przewidujące możliwość dochodzenia odszkodowania ryczałtowego. Jego ustawowa wysokość zapewne czasami przewyższa wartość rzeczywistej szkody, niemniej nie odrywa się od niej w stopniu rażącym. Koszt utraconych możliwości, straty niematerialne, nakłady konieczne dla wykrycia naruszenia – przy niewątpliwej wysokości szkody w postaci niezapłaconej jednokrotności opłaty licencyjnej – zostały ujęte w sposób ryczałtowy w wysokości kolejnej jednokrotności, co łącznie daje odszkodowanie ryczałtowe w wysokości dwukrotności należnego wynagrodzenia z tytułu korzystania z autorskich praw majątkowych. Brak jest przesądzającej argumentacji, że tak uwarunkowana wysokość ryczałtowego odszkodowania pozostaje całkowicie oderwana od wysokości poniesionej szkody”.

W ostatnim wpisie dotyczącym art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w którym omawiałyśmy wyrok SN z dnia 10 listopada 2017 r. wskazywaliśmy, że argumentacja SN dotycząca niekonstytucyjności możliwości dochodzenia dwukrotności wynagrodzenia nie jest dla nas przemawiająca. Choć Internet huczał, że to już koniec dwukrotności wynagrodzenia dalej stałyśmy na stanowisku, że warto o tą dwukrotność powalczyć. We wtorek nasze stanowisko zostało jednoznacznie przesądzone przez Trybunał Konstytucyjny. To bardzo dobra wiadomość dla Was, twórców!

Link do wyroku!